Book 6
Chapter 13
|
1
rāghaveṇābhaye datte saṃnato rāvaṇānujaḥ khāt papātāvaniṃ hṛṣṭo bhaktair anucaraiḥ saha 2 sa tu rāmasya dharmātmā nipapāta vibhīṣaṇaḥ pādayoḥ śaraṇānveṣī caturbhiḥ saha rākṣasaiḥ 3 abravīc ca tadā rāmaṃ vākyaṃ tatra vibhīṣaṇaḥ dharmayuktaṃ ca yuktaṃ ca sāmprataṃ saṃpraharṣaṇam 4 anujo rāvaṇasyāhaṃ tena cāsmy avamānitaḥ bhavantaṃ sarvabhūtānāṃ śaraṇyaṃ śaraṇaṃ gataḥ 5 parityaktā mayā laṅkā mitrāṇi ca dhanāni ca bhavadgataṃ me rājyaṃ ca jīvitaṃ ca sukhāni ca 6 rākṣasānāṃ vadhe sāhyaṃ laṅkāyāś ca pradharṣaṇe kariṣyāmi yathāprāṇaṃ pravekṣyāmi ca vāhinīm 7 iti bruvāṇaṃ rāmas tu pariṣvajya vibhīṣaṇam abravīl lakṣmaṇaṃ prītaḥ samudrāj jalam ānaya 8 tena cemaṃ mahāprājñam abhiṣiñca vibhīṣaṇam rājānaṃ rakṣasāṃ kṣipraṃ prasanne mayi mānada 9 evam uktas tu saumitrir abhyaṣiñcad vibhīṣaṇam madhye vānaramukhyānāṃ rājānaṃ rāmaśāsanāt 10 taṃ prasādaṃ tu rāmasya dṛṣṭvā sadyaḥ plavaṃgamāḥ pracukruśur mahānādān sādhu sādhv iti cābruvan 11 abravīc ca hanūmāṃś ca sugrīvaś ca vibhīṣaṇam kathaṃ sāgaram akṣobhyaṃ tarāma varuṇālayam 12 upāyair abhigacchāmo yathā nadanadīpatim tarāma tarasā sarve sasainyā varuṇālayam 13 evam uktas tu dharmajñaḥ pratyuvāca vibhīṣaṇaḥ samudraṃ rāghavo rājā śaraṇaṃ gantum arhati 14 khānitaḥ sagareṇāyam aprameyo mahodadhiḥ kartum arhati rāmasya jñāteḥ kāryaṃ mahodadhiḥ 15 evaṃ vibhīṣaṇenokte rākṣasena vipaścitā prakṛtyā dharmaśīlasya rāghavasyāpy arocata 16 sa lakṣmaṇaṃ mahātejāḥ sugrīvaṃ ca harīśvaram satkriyārthaṃ kriyādakṣaḥ smitapūrvam uvāca ha 17 vibhīṣaṇasya mantro 'yaṃ mama lakṣmaṇa rocate brūhi tvaṃ sahasugrīvas tavāpi yadi rocate 18 sugrīvaḥ paṇḍito nityaṃ bhavān mantravicakṣaṇaḥ ubhābhyāṃ saṃpradhāryāryaṃ rocate yat tad ucyatām 19 evam uktau tu tau vīrāv ubhau sugrīvalakṣmaṇau samudācāra saṃyuktam idaṃ vacanam ūcatuḥ 20 kimarthaṃ no naravyāghra na rociṣyati rāghava vibhīṣaṇena yat tūktam asmin kāle sukhāvaham 21 abaddhvā sāgare setuṃ ghore 'smin varuṇālaye laṅkā nāsādituṃ śakyā sendrair api surāsuraiḥ 22 vibhīṣaṇasya śūrasya yathārthaṃ kriyatāṃ vacaḥ alaṃ kālātyayaṃ kṛtvā samudro 'yaṃ niyujyatām 23 evam uktaḥ kuśāstīrṇe tīre nadanadīpateḥ saṃviveśa tadā rāmo vedyām iva hutāśanaḥ |
1
राघवेणाभये दत्ते संनतॊ रावणानुजः खात पपातावनिं हृष्टॊ भक्तैर अनुचरैः सह 2 स तु रामस्य धर्मात्मा निपपात विभीषणः पादयॊः शरणान्वेषी चतुर्भिः सह राक्षसैः 3 अब्रवीच च तदा रामं वाक्यं तत्र विभीषणः धर्मयुक्तं च युक्तं च साम्प्रतं संप्रहर्षणम 4 अनुजॊ रावणस्याहं तेन चास्म्य अवमानितः भवन्तं सर्वभूतानां शरण्यं शरणं गतः 5 परित्यक्ता मया लङ्का मित्राणि च धनानि च भवद्गतं मे राज्यं च जीवितं च सुखानि च 6 राक्षसानां वधे साह्यं लङ्कायाश च परधर्षणे करिष्यामि यथाप्राणं परवेक्ष्यामि च वाहिनीम 7 इति बरुवाणं रामस तु परिष्वज्य विभीषणम अब्रवील लक्ष्मणं परीतः समुद्राज जलम आनय 8 तेन चेमं महाप्राज्ञम अभिषिञ्च विभीषणम राजानं रक्षसां कषिप्रं परसन्ने मयि मानद 9 एवम उक्तस तु सौमित्रिर अभ्यषिञ्चद विभीषणम मध्ये वानरमुख्यानां राजानं रामशासनात 10 तं परसादं तु रामस्य दृष्ट्वा सद्यः पलवंगमाः परचुक्रुशुर महानादान साधु साध्व इति चाब्रुवन 11 अब्रवीच च हनूमांश च सुग्रीवश च विभीषणम कथं सागरम अक्षॊभ्यं तराम वरुणालयम 12 उपायैर अभिगच्छामॊ यथा नदनदीपतिम तराम तरसा सर्वे ससैन्या वरुणालयम 13 एवम उक्तस तु धर्मज्ञः परत्युवाच विभीषणः समुद्रं राघवॊ राजा शरणं गन्तुम अर्हति 14 खानितः सगरेणायम अप्रमेयॊ महॊदधिः कर्तुम अर्हति रामस्य जञातेः कार्यं महॊदधिः 15 एवं विभीषणेनॊक्ते राक्षसेन विपश्चिता परकृत्या धर्मशीलस्य राघवस्याप्य अरॊचत 16 स लक्ष्मणं महातेजाः सुग्रीवं च हरीश्वरम सत्क्रियार्थं करियादक्षः समितपूर्वम उवाच ह 17 विभीषणस्य मन्त्रॊ ऽयं मम लक्ष्मण रॊचते बरूहि तवं सहसुग्रीवस तवापि यदि रॊचते 18 सुग्रीवः पण्डितॊ नित्यं भवान मन्त्रविचक्षणः उभाभ्यां संप्रधार्यार्यं रॊचते यत तद उच्यताम 19 एवम उक्तौ तु तौ वीराव उभौ सुग्रीवलक्ष्मणौ समुदाचार संयुक्तम इदं वचनम ऊचतुः 20 किमर्थं नॊ नरव्याघ्र न रॊचिष्यति राघव विभीषणेन यत तूक्तम अस्मिन काले सुखावहम 21 अबद्ध्वा सागरे सेतुं घॊरे ऽसमिन वरुणालये लङ्का नासादितुं शक्या सेन्द्रैर अपि सुरासुरैः 22 विभीषणस्य शूरस्य यथार्थं करियतां वचः अलं कालात्ययं कृत्वा समुद्रॊ ऽयं नियुज्यताम 23 एवम उक्तः कुशास्तीर्णे तीरे नदनदीपतेः संविवेश तदा रामॊ वेद्याम इव हुताशनः |