Sacred Texts  Classics  Homer  Index  English  Next 

The Iliad, Book 1

μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος

οὐλομένην, ἣ μυρί' Ἀχαιοῖς ἄλγε' ἔθηκε,

πολλὰς δ' ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προί̈αψεν

ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν

οἰωνοῖσί τε πᾶσι, Διὸς δ' ἐτελείετο βουλή, 5

ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε

Ἀτρεί̈δης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς.

τίς τ' ἄρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι;

Λητοῦς καὶ Διὸς υἱός: ὃ γὰρ βασιλῆϊ χολωθεὶς

νοῦσον ἀνὰ στρατὸν ὄρσε κακήν, ὀλέκοντο δὲ λαοί, 10

οὕνεκα τὸν Χρύσην ἠτίμασεν ἀρητῆρα

Ἀτρεί̈δης: ὃ γὰρ ἦλθε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν

λυσόμενός τε θύγατρα φέρων τ' ἀπερείσι' ἄποινα,

στέμματ' ἔχων ἐν χερσὶν ἑκηβόλου Ἀπόλλωνος

χρυσέῳ ἀνὰ σκήπτρῳ, καὶ λίσσετο πάντας Ἀχαιούς, 15

Ἀτρεί̈δα δὲ μάλιστα δύω, κοσμήτορε λαῶν:

Ἀτρεί̈δαι τε καὶ ἄλλοι ἐϋκνήμιδες Ἀχαιοί,

ὑμῖν μὲν θεοὶ δοῖεν Ὀλύμπια δώματ' ἔχοντες

ἐκπέρσαι Πριάμοιο πόλιν, εὖ δ' οἴκαδ' ἱκέσθαι:

παῖδα δ' ἐμοὶ λύσαιτε φίλην, τὰ δ' ἄποινα δέχεσθαι, 20

ἁζόμενοι Διὸς υἱὸν ἑκηβόλον Ἀπόλλωνα.

ἔνθ' ἄλλοι μὲν πάντες ἐπευφήμησαν Ἀχαιοὶ

αἰδεῖσθαί θ' ἱερῆα καὶ ἀγλαὰ δέχθαι ἄποινα:

ἀλλ' οὐκ Ἀτρεί̈δῃ Ἀγαμέμνονι ἥνδανε θυμῷ,

ἀλλὰ κακῶς ἀφίει, κρατερὸν δ' ἐπὶ μῦθον ἔτελλε: 25

μή σε γέρον κοίλῃσιν ἐγὼ παρὰ νηυσὶ κιχείω

ἢ νῦν δηθύνοντ' ἢ ὕστερον αὖτις ἰόντα,

μή νύ τοι οὐ χραίσμῃ σκῆπτρον καὶ στέμμα θεοῖο:

τὴν δ' ἐγὼ οὐ λύσω: πρίν μιν καὶ γῆρας ἔπεισιν

ἡμετέρῳ ἐνὶ οἴκῳ ἐν Ἄργεϊ τηλόθι πάτρης 30

ἱστὸν ἐποιχομένην καὶ ἐμὸν λέχος ἀντιόωσαν:

ἀλλ' ἴθι μή μ' ἐρέθιζε σαώτερος ὥς κε νέηαι.

ὣς ἔφατ', ἔδεισεν δ' ὃ γέρων καὶ ἐπείθετο μύθῳ:

βῆ δ' ἀκέων παρὰ θῖνα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης:

πολλὰ δ' ἔπειτ' ἀπάνευθε κιὼν ἠρᾶθ' ὃ γεραιὸς 35

Ἀπόλλωνι ἄνακτι, τὸν ἠύ̈κομος τέκε Λητώ:

κλῦθί μευ ἀργυρότοξ', ὃς Χρύσην ἀμφιβέβηκας

Κίλλάν τε ζαθέην Τενέδοιό τε ἶφι ἀνάσσεις,

Σμινθεῦ εἴ ποτέ τοι χαρίεντ' ἐπὶ νηὸν ἔρεψα,

ἢ εἰ δή ποτέ τοι κατὰ πίονα μηρί' ἔκηα 40

ταύρων ἠδ' αἰγῶν, τὸ δέ μοι κρήηνον ἐέλδωρ:

τίσειαν Δαναοὶ ἐμὰ δάκρυα σοῖσι βέλεσσιν.

ὣς ἔφατ' εὐχόμενος, τοῦ δ' ἔκλυε Φοῖβος Ἀπόλλων,

βῆ δὲ κατ' Οὐλύμποιο καρήνων χωόμενος κῆρ,

τόξ' ὤμοισιν ἔχων ἀμφηρεφέα τε φαρέτρην: 45

ἔκλαγξαν δ' ἄρ' ὀϊστοὶ ἐπ' ὤμων χωομένοιο,

αὐτοῦ κινηθέντος: ὃ δ' ἤϊε νυκτὶ ἐοικώς.

ἕζετ' ἔπειτ' ἀπάνευθε νεῶν, μετὰ δ' ἰὸν ἕηκε:

δεινὴ δὲ κλαγγὴ γένετ' ἀργυρέοιο βιοῖο:

οὐρῆας μὲν πρῶτον ἐπῴχετο καὶ κύνας ἀργούς, 50

αὐτὰρ ἔπειτ' αὐτοῖσι βέλος ἐχεπευκὲς ἐφιεὶς

βάλλ': αἰεὶ δὲ πυραὶ νεκύων καίοντο θαμειαί.

ἐννῆμαρ μὲν ἀνὰ στρατὸν ᾤχετο κῆλα θεοῖο,

τῇ δεκάτῃ δ' ἀγορὴν δὲ καλέσσατο λαὸν Ἀχιλλεύς:

τῷ γὰρ ἐπὶ φρεσὶ θῆκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη: 55

κήδετο γὰρ Δαναῶν, ὅτι ῥα θνήσκοντας ὁρᾶτο.

οἳ δ' ἐπεὶ οὖν ἤγερθεν ὁμηγερέες τε γένοντο,

τοῖσι δ' ἀνιστάμενος μετέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς:

Ἀτρεί̈δη νῦν ἄμμε παλιμπλαγχθέντας ὀί̈ω

ἂψ ἀπονοστήσειν, εἴ κεν θάνατόν γε φύγοιμεν, 60

εἰ δὴ ὁμοῦ πόλεμός τε δαμᾷ καὶ λοιμὸς Ἀχαιούς:

ἀλλ' ἄγε δή τινα μάντιν ἐρείομεν ἢ ἱερῆα

ἢ καὶ ὀνειροπόλον, καὶ γάρ τ' ὄναρ ἐκ Διός ἐστιν,

ὅς κ' εἴποι ὅ τι τόσσον ἐχώσατο Φοῖβος Ἀπόλλων,

εἴτ' ἄρ' ὅ γ' εὐχωλῆς ἐπιμέμφεται ἠδ' ἑκατόμβης, 65

αἴ κέν πως ἀρνῶν κνίσης αἰγῶν τε τελείων

βούλεται ἀντιάσας ἡμῖν ἀπὸ λοιγὸν ἀμῦναι.

ἤτοι ὅ γ' ὣς εἰπὼν κατ' ἄρ' ἕζετο: τοῖσι δ' ἀνέστη

Κάλχας Θεστορίδης οἰωνοπόλων ὄχ' ἄριστος,

ὃς ᾔδη τά τ' ἐόντα τά τ' ἐσσόμενα πρό τ' ἐόντα, 70

καὶ νήεσσ' ἡγήσατ' Ἀχαιῶν Ἴλιον εἴσω

ἣν διὰ μαντοσύνην, τήν οἱ πόρε Φοῖβος Ἀπόλλων:

ὅ σφιν ἐὺ φρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν:

ὦ Ἀχιλεῦ κέλεαί με Διὶ̈ φίλε μυθήσασθαι

μῆνιν Ἀπόλλωνος ἑκατηβελέταο ἄνακτος: 75

τοὶ γὰρ ἐγὼν ἐρέω: σὺ δὲ σύνθεο καί μοι ὄμοσσον

ἦ μέν μοι πρόφρων ἔπεσιν καὶ χερσὶν ἀρήξειν:

ἦ γὰρ ὀί̈ομαι ἄνδρα χολωσέμεν, ὃς μέγα πάντων

Ἀργείων κρατέει καί οἱ πείθονται Ἀχαιοί:

κρείσσων γὰρ βασιλεὺς ὅτε χώσεται ἀνδρὶ χέρηϊ: 80

εἴ περ γάρ τε χόλον γε καὶ αὐτῆμαρ καταπέψῃ,

ἀλλά τε καὶ μετόπισθεν ἔχει κότον, ὄφρα τελέσσῃ,

ἐν στήθεσσιν ἑοῖσι: σὺ δὲ φράσαι εἴ με σαώσεις.

 

τὸν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς:

θαρσήσας μάλα εἰπὲ θεοπρόπιον ὅ τι οἶσθα: 85

οὐ μὰ γὰρ Ἀπόλλωνα Διὶ̈ φίλον, ᾧ τε σὺ Κάλχαν

εὐχόμενος Δαναοῖσι θεοπροπίας ἀναφαίνεις,

οὔ τις ἐμεῦ ζῶντος καὶ ἐπὶ χθονὶ δερκομένοιο

σοὶ κοίλῃς παρὰ νηυσί βαρείας χεῖρας ἐποίσει

συμπάντων Δαναῶν, οὐδ' ἢν Ἀγαμέμνονα εἴπῃς, 90

ὃς νῦν πολλὸν ἄριστος Ἀχαιῶν εὔχεται εἶναι.

 

καὶ τότε δὴ θάρσησε καὶ ηὔδα μάντις ἀμύμων:

οὔ τ' ἄρ ὅ γ' εὐχωλῆς ἐπιμέμφεται οὐδ' ἑκατόμβης,

ἀλλ' ἕνεκ' ἀρητῆρος ὃν ἠτίμησ' Ἀγαμέμνων,

οὐδ' ἀπέλυσε θύγατρα καὶ οὐκ ἀπεδέξατ' ἄποινα, 95

τοὔνεκ' ἄρ' ἄλγε' ἔδωκεν ἑκηβόλος ἠδ' ἔτι δώσει:

οὐδ' ὅ γε πρὶν Δαναοῖσιν ἀεικέα λοιγὸν ἀπώσει

πρίν γ' ἀπὸ πατρὶ φίλῳ δόμεναι ἑλικώπιδα κούρην

ἀπριάτην ἀνάποινον, ἄγειν θ' ἱερὴν ἑκατόμβην

ἐς Χρύσην: τότε κέν μιν ἱλασσάμενοι πεπίθοιμεν. 100

 

ἤτοι ὅ γ' ὣς εἰπὼν κατ' ἄρ' ἕζετο: τοῖσι δ' ἀνέστη

ἥρως Ἀτρεί̈δης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων

ἀχνύμενος: μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφιμέλαιναι

πίμπλαντ', ὄσσε δέ οἱ πυρὶ λαμπετόωντι ἐί̈κτην:

Κάλχαντα πρώτιστα κάκ' ὀσσόμενος προσέειπε: 105

μάντι κακῶν οὐ πώ ποτέ μοι τὸ κρήγυον εἶπας:

αἰεί τοι τὰ κάκ' ἐστὶ φίλα φρεσὶ μαντεύεσθαι,

ἐσθλὸν δ' οὔτέ τί πω εἶπας ἔπος οὔτ' ἐτέλεσσας:

καὶ νῦν ἐν Δαναοῖσι θεοπροπέων ἀγορεύεις

ὡς δὴ τοῦδ' ἕνεκά σφιν ἑκηβόλος ἄλγεα τεύχει, 110

οὕνεκ' ἐγὼ κούρης Χρυσηί̈δος ἀγλά' ἄποινα

οὐκ ἔθελον δέξασθαι, ἐπεὶ πολὺ βούλομαι αὐτὴν

οἴκοι ἔχειν: καὶ γάρ ῥα Κλυταιμνήστρης προβέβουλα

κουριδίης ἀλόχου, ἐπεὶ οὔ ἑθέν ἐστι χερείων,

οὐ δέμας οὐδὲ φυήν, οὔτ' ἂρ φρένας οὔτέ τι ἔργα. 115

ἀλλὰ καὶ ὧς ἐθέλω δόμεναι πάλιν εἰ τό γ' ἄμεινον:

βούλομ' ἐγὼ λαὸν σῶν ἔμμεναι ἢ ἀπολέσθαι:

αὐτὰρ ἐμοὶ γέρας αὐτίχ' ἑτοιμάσατ' ὄφρα μὴ οἶος

Ἀργείων ἀγέραστος ἔω, ἐπεὶ οὐδὲ ἔοικε:

λεύσσετε γὰρ τό γε πάντες ὅ μοι γέρας ἔρχεται ἄλλῃ. 120

 

τὸν δ' ἠμείβετ' ἔπειτα ποδάρκης δῖος Ἀχιλλεύς:

Ἀτρεί̈δη κύδιστε φιλοκτεανώτατε πάντων,

πῶς γάρ τοι δώσουσι γέρας μεγάθυμοι Ἀχαιοί;

οὐδέ τί που ἴδμεν ξυνήϊα κείμενα πολλά:

ἀλλὰ τὰ μὲν πολίων ἐξεπράθομεν, τὰ δέδασται, 125

λαοὺς δ' οὐκ ἐπέοικε παλίλλογα ταῦτ' ἐπαγείρειν.

ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν τήνδε θεῷ πρόες: αὐτὰρ Ἀχαιοὶ

τριπλῇ τετραπλῇ τ' ἀποτείσομεν, αἴ κέ ποθι Ζεὺς

δῷσι πόλιν Τροίην εὐτείχεον ἐξαλαπάξαι.

 

 

τὸν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων: 130

μὴ δ' οὕτως ἀγαθός περ ἐὼν θεοείκελ' Ἀχιλλεῦ

κλέπτε νόῳ, ἐπεὶ οὐ παρελεύσεαι οὐδέ με πείσεις.

ἦ ἐθέλεις ὄφρ' αὐτὸς ἔχῃς γέρας, αὐτὰρ ἔμ' αὔτως

ἧσθαι δευόμενον, κέλεαι δέ με τήνδ' ἀποδοῦναι;

ἀλλ' εἰ μὲν δώσουσι γέρας μεγάθυμοι Ἀχαιοὶ 135

ἄρσαντες κατὰ θυμὸν ὅπως ἀντάξιον ἔσται:

εἰ δέ κε μὴ δώωσιν ἐγὼ δέ κεν αὐτὸς ἕλωμαι

ἢ τεὸν ἢ Αἴαντος ἰὼν γέρας, ἢ Ὀδυσῆος

ἄξω ἑλών: ὃ δέ κεν κεχολώσεται ὅν κεν ἵκωμαι.

ἀλλ' ἤτοι μὲν ταῦτα μεταφρασόμεσθα καὶ αὖτις, 140

νῦν δ' ἄγε νῆα μέλαιναν ἐρύσσομεν εἰς ἅλα δῖαν,

ἐν δ' ἐρέτας ἐπιτηδὲς ἀγείρομεν, ἐς δ' ἑκατόμβην

θείομεν, ἂν δ' αὐτὴν Χρυσηί̈δα καλλιπάρῃον

βήσομεν: εἷς δέ τις ἀρχὸς ἀνὴρ βουληφόρος ἔστω,

ἢ Αἴας ἢ Ἰδομενεὺς ἢ δῖος Ὀδυσσεὺς 145

ἠὲ σὺ Πηλεί̈δη πάντων ἐκπαγλότατ' ἀνδρῶν,

ὄφρ' ἥμιν ἑκάεργον ἱλάσσεαι ἱερὰ ῥέξας.

 

τὸν δ' ἄρ' ὑπόδρα ἰδὼν προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς:

ὤ μοι ἀναιδείην ἐπιειμένε κερδαλεόφρον

πῶς τίς τοι πρόφρων ἔπεσιν πείθηται Ἀχαιῶν 150

ἢ ὁδὸν ἐλθέμεναι ἢ ἀνδράσιν ἶφι μάχεσθαι;

οὐ γὰρ ἐγὼ Τρώων ἕνεκ' ἤλυθον αἰχμητάων

δεῦρο μαχησόμενος, ἐπεὶ οὔ τί μοι αἴτιοί εἰσιν:

οὐ γὰρ πώποτ' ἐμὰς βοῦς ἤλασαν οὐδὲ μὲν ἵππους,

οὐδέ ποτ' ἐν Φθίῃ ἐριβώλακι βωτιανείρῃ 155

καρπὸν ἐδηλήσαντ', ἐπεὶ ἦ μάλα πολλὰ μεταξὺ

οὔρεά τε σκιόεντα θάλασσά τε ἠχήεσσα:

ἀλλὰ σοὶ ὦ μέγ' ἀναιδὲς ἅμ' ἑσπόμεθ' ὄφρα σὺ χαίρῃς,

τιμὴν ἀρνύμενοι Μενελάῳ σοί τε κυνῶπα

πρὸς Τρώων: τῶν οὔ τι μετατρέπῃ οὐδ' ἀλεγίζεις: 160

καὶ δή μοι γέρας αὐτὸς ἀφαιρήσεσθαι ἀπειλεῖς,

ᾧ ἔπι πολλὰ μόγησα, δόσαν δέ μοι υἷες Ἀχαιῶν.

οὐ μὲν σοί ποτε ἶσον ἔχω γέρας ὁππότ' Ἀχαιοὶ

Τρώων ἐκπέρσωσ' εὖ ναιόμενον πτολίεθρον:

ἀλλὰ τὸ μὲν πλεῖον πολυάϊκος πολέμοιο 165

χεῖρες ἐμαὶ διέπουσ': ἀτὰρ ἤν ποτε δασμὸς ἵκηται,

σοὶ τὸ γέρας πολὺ μεῖζον, ἐγὼ δ' ὀλίγον τε φίλον τε

ἔρχομ' ἔχων ἐπὶ νῆας, ἐπεί κε κάμω πολεμίζων.

νῦν δ' εἶμι Φθίην δ', ἐπεὶ ἦ πολὺ φέρτερόν ἐστιν

οἴκαδ' ἴμεν σὺν νηυσὶ κορωνίσιν, οὐδέ σ' ὀί̈ω 170

ἐνθάδ' ἄτιμος ἐὼν ἄφενος καὶ πλοῦτον ἀφύξειν.

 

τὸν δ' ἠμείβετ' ἔπειτα ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων:

φεῦγε μάλ' εἴ τοι θυμὸς ἐπέσσυται, οὐδέ σ' ἔγωγε

λίσσομαι εἵνεκ' ἐμεῖο μένειν: πάρ' ἔμοιγε καὶ ἄλλοι

οἵ κέ με τιμήσουσι, μάλιστα δὲ μητίετα Ζεύς. 175

ἔχθιστος δέ μοί ἐσσι διοτρεφέων βασιλήων:

αἰεὶ γάρ τοι ἔρις τε φίλη πόλεμοί τε μάχαι τε:

εἰ μάλα καρτερός ἐσσι, θεός που σοὶ τό γ' ἔδωκεν:

οἴκαδ' ἰὼν σὺν νηυσί τε σῇς καὶ σοῖς ἑτάροισι

Μυρμιδόνεσσιν ἄνασσε, σέθεν δ' ἐγὼ οὐκ ἀλεγίζω, 180

οὐδ' ὄθομαι κοτέοντος: ἀπειλήσω δέ τοι ὧδε:

ὡς ἔμ' ἀφαιρεῖται Χρυσηί̈δα Φοῖβος Ἀπόλλων,

τὴν μὲν ἐγὼ σὺν νηί̈ τ' ἐμῇ καὶ ἐμοῖς ἑτάροισι

πέμψω, ἐγὼ δέ κ' ἄγω Βρισηί̈δα καλλιπάρῃον

αὐτὸς ἰὼν κλισίην δὲ τὸ σὸν γέρας ὄφρ' ἐὺ̈ εἰδῇς 185

ὅσσον φέρτερός εἰμι σέθεν, στυγέῃ δὲ καὶ ἄλλος

ἶσον ἐμοὶ φάσθαι καὶ ὁμοιωθήμεναι ἄντην.

 

ὣς φάτο: Πηλεί̈ωνι δ' ἄχος γένετ', ἐν δέ οἱ ἦτορ

στήθεσσιν λασίοισι διάνδιχα μερμήριξεν,

ἢ ὅ γε φάσγανον ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ 190

τοὺς μὲν ἀναστήσειεν, ὃ δ' Ἀτρεί̈δην ἐναρίζοι,

ἦε χόλον παύσειεν ἐρητύσειέ τε θυμόν.

ἧος ὃ ταῦθ' ὥρμαινε κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν,

ἕλκετο δ' ἐκ κολεοῖο μέγα ξίφος, ἦλθε δ' Ἀθήνη

οὐρανόθεν: πρὸ γὰρ ἧκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη 195

ἄμφω ὁμῶς θυμῷ φιλέουσά τε κηδομένη τε:

στῆ δ' ὄπιθεν, ξανθῆς δὲ κόμης ἕλε Πηλεί̈ωνα

οἴῳ φαινομένη: τῶν δ' ἄλλων οὔ τις ὁρᾶτο:

θάμβησεν δ' Ἀχιλεύς, μετὰ δ' ἐτράπετ', αὐτίκα δ' ἔγνω

Παλλάδ' Ἀθηναίην: δεινὼ δέ οἱ ὄσσε φάανθεν: 200

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

τίπτ' αὖτ' αἰγιόχοιο Διὸς τέκος εἰλήλουθας;

ἦ ἵνα ὕβριν ἴδῃ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεί̈δαο;

ἀλλ' ἔκ τοι ἐρέω, τὸ δὲ καὶ τελέεσθαι ὀί̈ω:

ᾗς ὑπεροπλίῃσι τάχ' ἄν ποτε θυμὸν ὀλέσσῃ. 205

τὸν δ' αὖτε προσέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη:

ἦλθον ἐγὼ παύσουσα τὸ σὸν μένος, αἴ κε πίθηαι,

οὐρανόθεν: πρὸ δέ μ' ἧκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη

ἄμφω ὁμῶς θυμῷ φιλέουσά τε κηδομένη τε:

ἀλλ' ἄγε λῆγ' ἔριδος, μηδὲ ξίφος ἕλκεο χειρί: 210

ἀλλ' ἤτοι ἔπεσιν μὲν ὀνείδισον ὡς ἔσεταί περ:

ὧδε γὰρ ἐξερέω, τὸ δὲ καὶ τετελεσμένον ἔσται:

καί ποτέ τοι τρὶς τόσσα παρέσσεται ἀγλαὰ δῶρα

ὕβριος εἵνεκα τῆσδε: σὺ δ' ἴσχεο, πείθεο δ' ἡμῖν.

 

τὴν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς: 215

χρὴ μὲν σφωί̈τερόν γε θεὰ ἔπος εἰρύσσασθαι

καὶ μάλα περ θυμῷ κεχολωμένον: ὧς γὰρ ἄμεινον:

ὅς κε θεοῖς ἐπιπείθηται μάλα τ' ἔκλυον αὐτοῦ.

 

ἦ καὶ ἐπ' ἀργυρέῃ κώπῃ σχέθε χεῖρα βαρεῖαν,

ἂψ δ' ἐς κουλεὸν ὦσε μέγα ξίφος, οὐδ' ἀπίθησε 220

μύθῳ Ἀθηναίης: ἣ δ' Οὔλυμπον δὲ βεβήκει

δώματ' ἐς αἰγιόχοιο Διὸς μετὰ δαίμονας ἄλλους.

 

Πηλεί̈δης δ' ἐξαῦτις ἀταρτηροῖς ἐπέεσσιν

Ἀτρεί̈δην προσέειπε, καὶ οὔ πω λῆγε χόλοιο:

οἰνοβαρές, κυνὸς ὄμματ' ἔχων, κραδίην δ' ἐλάφοιο, 225

οὔτέ ποτ' ἐς πόλεμον ἅμα λαῷ θωρηχθῆναι

οὔτε λόχον δ' ἰέναι σὺν ἀριστήεσσιν Ἀχαιῶν

τέτληκας θυμῷ: τὸ δέ τοι κὴρ εἴδεται εἶναι.

ἦ πολὺ λώϊόν ἐστι κατὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν

δῶρ' ἀποαιρεῖσθαι ὅς τις σέθεν ἀντίον εἴπῃ: 230

δημοβόρος βασιλεὺς ἐπεὶ οὐτιδανοῖσιν ἀνάσσεις:

ἦ γὰρ ἂν Ἀτρεί̈δη νῦν ὕστατα λωβήσαιο.

ἀλλ' ἔκ τοι ἐρέω καὶ ἐπὶ μέγαν ὅρκον ὀμοῦμαι:

ναὶ μὰ τόδε σκῆπτρον, τὸ μὲν οὔ ποτε φύλλα καὶ ὄζους

φύσει, ἐπεὶ δὴ πρῶτα τομὴν ἐν ὄρεσσι λέλοιπεν, 235

οὐδ' ἀναθηλήσει: περὶ γάρ ῥά ἑ χαλκὸς ἔλεψε

φύλλά τε καὶ φλοιόν: νῦν αὖτέ μιν υἷες Ἀχαιῶν

ἐν παλάμῃς φορέουσι δικασπόλοι, οἵ τε θέμιστας

πρὸς Διὸς εἰρύαται: ὃ δέ τοι μέγας ἔσσεται ὅρκος:

ἦ ποτ' Ἀχιλλῆος ποθὴ ἵξεται υἷας Ἀχαιῶν 240

σύμπαντας: τότε δ' οὔ τι δυνήσεαι ἀχνύμενός περ

χραισμεῖν, εὖτ' ἂν πολλοὶ ὑφ' Ἕκτορος ἀνδροφόνοιο

θνήσκοντες πίπτωσι: σὺ δ' ἔνδοθι θυμὸν ἀμύξεις

χωόμενος ὅ τ' ἄριστον Ἀχαιῶν οὐδὲν ἔτισας.

 

 

ὣς φάτο Πηλεί̈δης, ποτὶ δὲ σκῆπτρον βάλε γαίῃ 245

χρυσείοις ἥλοισι πεπαρμένον, ἕζετο δ' αὐτός:

Ἀτρεί̈δης δ' ἑτέρωθεν ἐμήνιε: τοῖσι δὲ Νέστωρ

ἡδυεπὴς ἀνόρουσε λιγὺς Πυλίων ἀγορητής,

τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή:

τῷ δ' ἤδη δύο μὲν γενεαὶ μερόπων ἀνθρώπων 250

ἐφθίαθ', οἵ οἱ πρόσθεν ἅμα τράφεν ἠδ' ἐγένοντο

ἐν Πύλῳ ἠγαθέῃ, μετὰ δὲ τριτάτοισιν ἄνασσεν:

ὅ σφιν ἐὺ φρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν:

ὦ πόποι ἦ μέγα πένθος Ἀχαιί̈δα γαῖαν ἱκάνει:

ἦ κεν γηθήσαι Πρίαμος Πριάμοιό τε παῖδες 255

ἄλλοι τε Τρῶες μέγα κεν κεχαροίατο θυμῷ

εἰ σφῶϊν τάδε πάντα πυθοίατο μαρναμένοιϊν,

οἳ περὶ μὲν βουλὴν Δαναῶν, περὶ δ' ἐστὲ μάχεσθαι.

ἀλλὰ πίθεσθ': ἄμφω δὲ νεωτέρω ἐστὸν ἐμεῖο:

ἤδη γάρ ποτ' ἐγὼ καὶ ἀρείοσιν ἠέ περ ὑμῖν 260

ἀνδράσιν ὡμίλησα, καὶ οὔ ποτέ μ' οἵ γ' ἀθέριζον.

οὐ γάρ πω τοίους ἴδον ἀνέρας οὐδὲ ἴδωμαι,

οἷον Πειρίθοόν τε Δρύαντά τε ποιμένα λαῶν

Καινέα τ' Ἐξάδιόν τε καὶ ἀντίθεον Πολύφημον

Θησέα τ' Αἰγεί̈δην, ἐπιείκελον ἀθανάτοισιν: 265

κάρτιστοι δὴ κεῖνοι ἐπιχθονίων τράφεν ἀνδρῶν:

κάρτιστοι μὲν ἔσαν καὶ καρτίστοις ἐμάχοντο

φηρσὶν ὀρεσκῴοισι καὶ ἐκπάγλως ἀπόλεσσαν.

καὶ μὲν τοῖσιν ἐγὼ μεθομίλεον ἐκ Πύλου ἐλθὼν

τηλόθεν ἐξ ἀπίης γαίης: καλέσαντο γὰρ αὐτοί: 270

καὶ μαχόμην κατ' ἔμ' αὐτὸν ἐγώ: κείνοισι δ' ἂν οὔ τις

τῶν οἳ νῦν βροτοί εἰσιν ἐπιχθόνιοι μαχέοιτο:

καὶ μέν μευ βουλέων ξύνιεν πείθοντό τε μύθῳ:

ἀλλὰ πίθεσθε καὶ ὔμμες, ἐπεὶ πείθεσθαι ἄμεινον:

μήτε σὺ τόνδ' ἀγαθός περ ἐὼν ἀποαίρεο κούρην, 275

ἀλλ' ἔα ὥς οἱ πρῶτα δόσαν γέρας υἷες Ἀχαιῶν:

μήτε σὺ Πηλείδη ἔθελ' ἐριζέμεναι βασιλῆϊ

ἀντιβίην, ἐπεὶ οὔ ποθ' ὁμοίης ἔμμορε τιμῆς

σκηπτοῦχος βασιλεύς, ᾧ τε Ζεὺς κῦδος ἔδωκεν.

εἰ δὲ σὺ καρτερός ἐσσι θεὰ δέ σε γείνατο μήτηρ, 280

ἀλλ' ὅ γε φέρτερός ἐστιν ἐπεὶ πλεόνεσσιν ἀνάσσει.

Ἀτρεί̈δη σὺ δὲ παῦε τεὸν μένος: αὐτὰρ ἔγωγε

λίσσομ' Ἀχιλλῆϊ μεθέμεν χόλον, ὃς μέγα πᾶσιν

ἕρκος Ἀχαιοῖσιν πέλεται πολέμοιο κακοῖο.

 

τὸν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων: 285

ναὶ δὴ ταῦτά γε πάντα γέρον κατὰ μοῖραν ἔειπες:

ἀλλ' ὅδ' ἀνὴρ ἐθέλει περὶ πάντων ἔμμεναι ἄλλων,

πάντων μὲν κρατέειν ἐθέλει, πάντεσσι δ' ἀνάσσειν,

πᾶσι δὲ σημαίνειν, ἅ τιν' οὐ πείσεσθαι ὀί̈ω:

εἰ δέ μιν αἰχμητὴν ἔθεσαν θεοὶ αἰὲν ἐόντες 290

τοὔνεκά οἱ προθέουσιν ὀνείδεα μυθήσασθαι;

 

τὸν δ' ἄρ' ὑποβλήδην ἠμείβετο δῖος Ἀχιλλεύς:

ἦ γάρ κεν δειλός τε καὶ οὐτιδανὸς καλεοίμην

εἰ δὴ σοὶ πᾶν ἔργον ὑπείξομαι ὅττί κεν εἴπῃς:

ἄλλοισιν δὴ ταῦτ' ἐπιτέλλεο, μὴ γὰρ ἔμοιγε 295

σήμαιν': οὐ γὰρ ἔγωγ' ἔτι σοὶ πείσεσθαι ὀί̈ω.

ἄλλο δέ τοι ἐρέω, σὺ δ' ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσι:

χερσὶ μὲν οὔ τοι ἔγωγε μαχήσομαι εἵνεκα κούρης

οὔτε σοὶ οὔτέ τῳ ἄλλῳ, ἐπεί μ' ἀφέλεσθέ γε δόντες:

τῶν δ' ἄλλων ἅ μοί ἐστι θοῇ παρὰ νηὶ̈ μελαίνῃ 300

τῶν οὐκ ἄν τι φέροις ἀνελὼν ἀέκοντος ἐμεῖο:

εἰ δ' ἄγε μὴν πείρησαι ἵνα γνώωσι καὶ οἵδε:

αἶψά τοι αἷμα κελαινὸν ἐρωήσει περὶ δουρί.

 

ὣς τώ γ' ἀντιβίοισι μαχεσσαμένω ἐπέεσσιν

ἀνστήτην, λῦσαν δ' ἀγορὴν παρὰ νηυσὶν Ἀχαιῶν: 305

Πηλεί̈δης μὲν ἐπὶ κλισίας καὶ νῆας ἐί̈σας

ἤϊε σύν τε Μενοιτιάδῃ καὶ οἷς ἑτάροισιν:

Ἀτρεί̈δης δ' ἄρα νῆα θοὴν ἅλα δὲ προέρυσσεν,

ἐν δ' ἐρέτας ἔκρινεν ἐείκοσιν, ἐς δ' ἑκατόμβην

βῆσε θεῷ, ἀνὰ δὲ Χρυσηί̈δα καλλιπάρῃον 310

εἷσεν ἄγων: ἐν δ' ἀρχὸς ἔβη πολύμητις Ὀδυσσεύς.

 

οἳ μὲν ἔπειτ' ἀναβάντες ἐπέπλεον ὑγρὰ κέλευθα,

λαοὺς δ' Ἀτρεί̈δης ἀπολυμαίνεσθαι ἄνωγεν:

οἳ δ' ἀπελυμαίνοντο καὶ εἰς ἅλα λύματα βάλλον,

ἕρδον δ' Ἀπόλλωνι τεληέσσας ἑκατόμβας 315

ταύρων ἠδ' αἰγῶν παρὰ θῖν' ἁλὸς ἀτρυγέτοιο:

κνίση δ' οὐρανὸν ἷκεν ἑλισσομένη περὶ καπνῷ.

 

ὣς οἳ μὲν τὰ πένοντο κατὰ στρατόν: οὐδ' Ἀγαμέμνων

λῆγ' ἔριδος τὴν πρῶτον ἐπηπείλησ' Ἀχιλῆϊ,

ἀλλ' ὅ γε Ταλθύβιόν τε καὶ Εὐρυβάτην προσέειπε, 320

τώ οἱ ἔσαν κήρυκε καὶ ὀτρηρὼ θεράποντε:

ἔρχεσθον κλισίην Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος:

χειρὸς ἑλόντ' ἀγέμεν Βρισηί̈δα καλλιπάρῃον:

εἰ δέ κε μὴ δώῃσιν ἐγὼ δέ κεν αὐτὸς ἕλωμαι

ἐλθὼν σὺν πλεόνεσσι: τό οἱ καὶ ῥίγιον ἔσται. 325

 

ὣς εἰπὼν προί̈ει, κρατερὸν δ' ἐπὶ μῦθον ἔτελλε:

τὼ δ' ἀέκοντε βάτην παρὰ θῖν' ἁλὸς ἀτρυγέτοιο,

Μυρμιδόνων δ' ἐπί τε κλισίας καὶ νῆας ἱκέσθην,

τὸν δ' εὗρον παρά τε κλισίῃ καὶ νηὶ̈ μελαίνῃ

ἥμενον: οὐδ' ἄρα τώ γε ἰδὼν γήθησεν Ἀχιλλεύς. 330

τὼ μὲν ταρβήσαντε καὶ αἰδομένω βασιλῆα

στήτην, οὐδέ τί μιν προσεφώνεον οὐδ' ἐρέοντο:

αὐτὰρ ὃ ἔγνω ᾗσιν ἐνὶ φρεσὶ φώνησέν τε:

χαίρετε κήρυκες Διὸς ἄγγελοι ἠδὲ καὶ ἀνδρῶν,

ἆσσον ἴτ': οὔ τί μοι ὔμμες ἐπαίτιοι ἀλλ' Ἀγαμέμνων, 335

ὃ σφῶϊ προί̈ει Βρισηί̈δος εἵνεκα κούρης.

ἀλλ' ἄγε διογενὲς Πατρόκλεες ἔξαγε κούρην

καί σφωϊν δὸς ἄγειν: τὼ δ' αὐτὼ μάρτυροι ἔστων

πρός τε θεῶν μακάρων πρός τε θνητῶν ἀνθρώπων

καὶ πρὸς τοῦ βασιλῆος ἀπηνέος εἴ ποτε δ' αὖτε 340

χρειὼ ἐμεῖο γένηται ἀεικέα λοιγὸν ἀμῦναι

τοῖς ἄλλοις: ἦ γὰρ ὅ γ' ὀλοιῇσι φρεσὶ θύει,

οὐδέ τι οἶδε νοῆσαι ἅμα πρόσσω καὶ ὀπίσσω,

ὅππως οἱ παρὰ νηυσὶ σόοι μαχέοιντο Ἀχαιοί.

 

ὣς φάτο, Πάτροκλος δὲ φίλῳ ἐπεπείθεθ' ἑταίρῳ, 345

ἐκ δ' ἄγαγε κλισίης Βρισηί̈δα καλλιπάρῃον,

δῶκε δ' ἄγειν: τὼ δ' αὖτις ἴτην παρὰ νῆας Ἀχαιῶν:

ἣ δ' ἀέκουσ' ἅμα τοῖσι γυνὴ κίεν: αὐτὰρ Ἀχιλλεὺς

δακρύσας ἑτάρων ἄφαρ ἕζετο νόσφι λιασθείς,

θῖν' ἔφ' ἁλὸς πολιῆς, ὁρόων ἐπ' ἀπείρονα πόντον: 350

πολλὰ δὲ μητρὶ φίλῃ ἠρήσατο χεῖρας ὀρεγνύς:

μῆτερ ἐπεί μ' ἔτεκές γε μινυνθάδιόν περ ἐόντα,

τιμήν πέρ μοι ὄφελλεν Ὀλύμπιος ἐγγυαλίξαι

Ζεὺς ὑψιβρεμέτης: νῦν δ' οὐδέ με τυτθὸν ἔτισεν:

ἦ γάρ μ' Ἀτρεί̈δης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων 355

ἠτίμησεν: ἑλὼν γὰρ ἔχει γέρας αὐτὸς ἀπούρας.

 

ὣς φάτο δάκρυ χέων, τοῦ δ' ἔκλυε πότνια μήτηρ

ἡμένη ἐν βένθεσσιν ἁλὸς παρὰ πατρὶ γέροντι:

καρπαλίμως δ' ἀνέδυ πολιῆς ἁλὸς ἠύ̈τ' ὀμίχλη,

καί ῥα πάροιθ' αὐτοῖο καθέζετο δάκρυ χέοντος, 360

χειρί τέ μιν κατέρεξεν ἔπος τ' ἔφατ' ἔκ τ' ὀνόμαζε:

τέκνον τί κλαίεις; τί δέ σε φρένας ἵκετο πένθος;

ἐξαύδα, μὴ κεῦθε νόῳ, ἵνα εἴδομεν ἄμφω.

 

τὴν δὲ βαρὺ στενάχων προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς:

οἶσθα: τί ἤ τοι ταῦτα ἰδυίῃ πάντ' ἀγορεύω; 365

ᾠχόμεθ' ἐς Θήβην ἱερὴν πόλιν Ἠετίωνος,

τὴν δὲ διεπράθομέν τε καὶ ἤγομεν ἐνθάδε πάντα:

καὶ τὰ μὲν εὖ δάσσαντο μετὰ σφίσιν υἷες Ἀχαιῶν,

ἐκ δ' ἕλον Ἀτρεί̈δῃ Χρυσηί̈δα καλλιπάρῃον.

Χρύσης δ' αὖθ' ἱερεὺς ἑκατηβόλου Ἀπόλλωνος 370

ἦλθε θοὰς ἐπὶ νῆας Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων

λυσόμενός τε θύγατρα φέρων τ' ἀπερείσι' ἄποινα,

στέμματ' ἔχων ἐν χερσὶν ἑκηβόλου Ἀπόλλωνος

χρυσέῳ ἀνὰ σκήπτρῳ, καὶ λίσσετο πάντας Ἀχαιούς,

Ἀτρεί̈δα δὲ μάλιστα δύω κοσμήτορε λαῶν. 375

ἔνθ' ἄλλοι μὲν πάντες ἐπευφήμησαν Ἀχαιοὶ

αἰδεῖσθαί θ' ἱερῆα καὶ ἀγλαὰ δέχθαι ἄποινα:

ἀλλ' οὐκ Ἀτρεί̈δῃ Ἀγαμέμνονι ἥνδανε θυμῷ,

ἀλλὰ κακῶς ἀφίει, κρατερὸν δ' ἐπὶ μῦθον ἔτελλε:

χωόμενος δ' ὁ γέρων πάλιν ᾤχετο: τοῖο δ' Ἀπόλλων 380

εὐξαμένου ἤκουσεν, ἐπεὶ μάλα οἱ φίλος ἦεν,

ἧκε δ' ἐπ' Ἀργείοισι κακὸν βέλος: οἳ δέ νυ λαοὶ

θνῇσκον ἐπασσύτεροι, τὰ δ' ἐπῴχετο κῆλα θεοῖο

πάντῃ ἀνὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν: ἄμμι δὲ μάντις

εὖ εἰδὼς ἀγόρευε θεοπροπίας ἑκάτοιο. 385

 

αὐτίκ' ἐγὼ πρῶτος κελόμην θεὸν ἱλάσκεσθαι:

Ἀτρεί̈ωνα δ' ἔπειτα χόλος λάβεν, αἶψα δ' ἀναστὰς

ἠπείλησεν μῦθον ὃ δὴ τετελεσμένος ἐστί:

τὴν μὲν γὰρ σὺν νηὶ̈ θοῇ ἑλίκωπες Ἀχαιοὶ

ἐς Χρύσην πέμπουσιν, ἄγουσι δὲ δῶρα ἄνακτι: 390

τὴν δὲ νέον κλισίηθεν ἔβαν κήρυκες ἄγοντες

κούρην Βρισῆος τήν μοι δόσαν υἷες Ἀχαιῶν.

ἀλλὰ σὺ εἰ δύνασαί γε περίσχεο παιδὸς ἑῆος:

ἐλθοῦσ' Οὔλυμπον δὲ Δία λίσαι, εἴ ποτε δή τι

ἢ ἔπει ὤνησας κραδίην Διὸς ἠὲ καὶ ἔργῳ. 395

πολλάκι γάρ σεο πατρὸς ἐνὶ μεγάροισιν ἄκουσα

εὐχομένης ὅτ' ἔφησθα κελαινεφέϊ Κρονίωνι

οἴη ἐν ἀθανάτοισιν ἀεικέα λοιγὸν ἀμῦναι,

ὁππότε μιν ξυνδῆσαι Ὀλύμπιοι ἤθελον ἄλλοι

Ἥρη τ' ἠδὲ Ποσειδάων καὶ Παλλὰς Ἀθήνη: 400

ἀλλὰ σὺ τόν γ' ἐλθοῦσα θεὰ ὑπελύσαο δεσμῶν,

ὦχ' ἑκατόγχειρον καλέσασ' ἐς μακρὸν Ὄλυμπον,

ὃν Βριάρεων καλέουσι θεοί, ἄνδρες δέ τε πάντες

Αἰγαίων', ὃ γὰρ αὖτε βίην οὗ πατρὸς ἀμείνων:

ὅς ῥα παρὰ Κρονίωνι καθέζετο κύδεϊ γαίων: 405

τὸν καὶ ὑπέδεισαν μάκαρες θεοὶ οὐδ' ἔτ' ἔδησαν.

τῶν νῦν μιν μνήσασα παρέζεο καὶ λαβὲ γούνων

αἴ κέν πως ἐθέλῃσιν ἐπὶ Τρώεσσιν ἀρῆξαι,

τοὺς δὲ κατὰ πρύμνας τε καὶ ἀμφ' ἅλα ἔλσαι Ἀχαιοὺς

κτεινομένους, ἵνα πάντες ἐπαύρωνται βασιλῆος, 410

γνῷ δὲ καὶ Ἀτρεί̈δης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων

ἣν ἄτην ὅ τ' ἄριστον Ἀχαιῶν οὐδὲν ἔτισεν.

 

τὸν δ' ἠμείβετ' ἔπειτα Θέτις κατὰ δάκρυ χέουσα:

ὤ μοι τέκνον ἐμόν, τί νύ σ' ἔτρεφον αἰνὰ τεκοῦσα;

αἴθ' ὄφελες παρὰ νηυσὶν ἀδάκρυτος καὶ ἀπήμων 415

ἧσθαι, ἐπεί νύ τοι αἶσα μίνυνθά περ οὔ τι μάλα δήν:

νῦν δ' ἅμα τ' ὠκύμορος καὶ ὀϊζυρὸς περὶ πάντων

ἔπλεο: τώ σε κακῇ αἴσῃ τέκον ἐν μεγάροισι.

τοῦτο δέ τοι ἐρέουσα ἔπος Διὶ τερπικεραύνῳ

εἶμ' αὐτὴ πρὸς Ὄλυμπον ἀγάννιφον αἴ κε πίθηται. 420

ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν νηυσὶ παρήμενος ὠκυπόροισι

μήνι' Ἀχαιοῖσιν, πολέμου δ' ἀποπαύεο πάμπαν:

Ζεὺς γὰρ ἐς Ὠκεανὸν μετ' ἀμύμονας Αἰθιοπῆας

χθιζὸς ἔβη κατὰ δαῖτα, θεοὶ δ' ἅμα πάντες ἕποντο:

δωδεκάτῃ δέ τοι αὖτις ἐλεύσεται Οὔλυμπον δέ, 425

καὶ τότ' ἔπειτά τοι εἶμι Διὸς ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ,

καί μιν γουνάσομαι καί μιν πείσεσθαι ὀί̈ω.

ὣς ἄρα φωνήσασ' ἀπεβήσετο, τὸν δὲ λίπ' αὐτοῦ

χωόμενον κατὰ θυμὸν ἐϋζώνοιο γυναικὸς

τήν ῥα βίῃ ἀέκοντος ἀπηύρων: αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς 430

ἐς Χρύσην ἵκανεν ἄγων ἱερὴν ἑκατόμβην.

οἳ δ' ὅτε δὴ λιμένος πολυβενθέος ἐντὸς ἵκοντο

ἱστία μὲν στείλαντο, θέσαν δ' ἐν νηὶ̈ μελαίνῃ,

ἱστὸν δ' ἱστοδόκῃ πέλασαν προτόνοισιν ὑφέντες

καρπαλίμως, τὴν δ' εἰς ὅρμον προέρεσσαν ἐρετμοῖς. 435

ἐκ δ' εὐνὰς ἔβαλον, κατὰ δὲ πρυμνήσι' ἔδησαν:

ἐκ δὲ καὶ αὐτοὶ βαῖνον ἐπὶ ῥηγμῖνι θαλάσσης,

ἐκ δ' ἑκατόμβην βῆσαν ἑκηβόλῳ Ἀπόλλωνι:

ἐκ δὲ Χρυσηὶ̈ς νηὸς βῆ ποντοπόροιο.

τὴν μὲν ἔπειτ' ἐπὶ βωμὸν ἄγων πολύμητις Ὀδυσσεὺς 440

πατρὶ φίλῳ ἐν χερσὶ τίθει καί μιν προσέειπεν:

ὦ Χρύση, πρό μ' ἔπεμψεν ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων

παῖδά τε σοὶ ἀγέμεν, Φοίβῳ θ' ἱερὴν ἑκατόμβην

ῥέξαι ὑπὲρ Δαναῶν ὄφρ' ἱλασόμεσθα ἄνακτα,

ὃς νῦν Ἀργείοισι πολύστονα κήδε' ἐφῆκεν. 445

 

ὣς εἰπὼν ἐν χερσὶ τίθει, ὃ δὲ δέξατο χαίρων

παῖδα φίλην: τοὶ δ' ὦκα θεῷ ἱερὴν ἑκατόμβην

ἑξείης ἔστησαν ἐύ̈δμητον περὶ βωμόν,

χερνίψαντο δ' ἔπειτα καὶ οὐλοχύτας ἀνέλοντο.

τοῖσιν δὲ Χρύσης μεγάλ' εὔχετο χεῖρας ἀνασχών: 450

κλῦθί μευ ἀργυρότοξ', ὃς Χρύσην ἀμφιβέβηκας

Κίλλαν τε ζαθέην Τενέδοιό τε ἶφι ἀνάσσεις:

ἦ μὲν δή ποτ' ἐμεῦ πάρος ἔκλυες εὐξαμένοιο,

τίμησας μὲν ἐμέ, μέγα δ' ἴψαο λαὸν Ἀχαιῶν:

ἠδ' ἔτι καὶ νῦν μοι τόδ' ἐπικρήηνον ἐέλδωρ: 455

ἤδη νῦν Δαναοῖσιν ἀεικέα λοιγὸν ἄμυνον.

 

ὣς ἔφατ' εὐχόμενος, τοῦ δ' ἔκλυε Φοῖβος Ἀπόλλων.

αὐτὰρ ἐπεί ῥ' εὔξαντο καὶ οὐλοχύτας προβάλοντο,

αὐέρυσαν μὲν πρῶτα καὶ ἔσφαξαν καὶ ἔδειραν,

μηρούς τ' ἐξέταμον κατά τε κνίσῃ ἐκάλυψαν 460

δίπτυχα ποιήσαντες, ἐπ' αὐτῶν δ' ὠμοθέτησαν:

καῖε δ' ἐπὶ σχίζῃς ὁ γέρων, ἐπὶ δ' αἴθοπα οἶνον

λεῖβε: νέοι δὲ παρ' αὐτὸν ἔχον πεμπώβολα χερσίν.

αὐτὰρ ἐπεὶ κατὰ μῆρε κάη καὶ σπλάγχνα πάσαντο,

μίστυλλόν τ' ἄρα τἆλλα καὶ ἀμφ' ὀβελοῖσιν ἔπειραν, 465

ὤπτησάν τε περιφραδέως, ἐρύσαντό τε πάντα.

αὐτὰρ ἐπεὶ παύσαντο πόνου τετύκοντό τε δαῖτα

δαίνυντ', οὐδέ τι θυμὸς ἐδεύετο δαιτὸς ἐί̈σης.

αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,

κοῦροι μὲν κρητῆρας ἐπεστέψαντο ποτοῖο, 470

νώμησαν δ' ἄρα πᾶσιν ἐπαρξάμενοι δεπάεσσιν:

οἳ δὲ πανημέριοι μολπῇ θεὸν ἱλάσκοντο

καλὸν ἀείδοντες παιήονα κοῦροι Ἀχαιῶν

μέλποντες ἑκάεργον: ὃ δὲ φρένα τέρπετ' ἀκούων.

 

ἦμος δ' ἠέλιος κατέδυ καὶ ἐπὶ κνέφας ἦλθε, 475

δὴ τότε κοιμήσαντο παρὰ πρυμνήσια νηός:

ἦμος δ' ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,

καὶ τότ' ἔπειτ' ἀνάγοντο μετὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν:

τοῖσιν δ' ἴκμενον οὖρον ἵει ἑκάεργος Ἀπόλλων:

οἳ δ' ἱστὸν στήσαντ' ἀνά θ' ἱστία λευκὰ πέτασσαν, 480

ἐν δ' ἄνεμος πρῆσεν μέσον ἱστίον, ἀμφὶ δὲ κῦμα

στείρῃ πορφύρεον μεγάλ' ἴαχε νηὸς ἰούσης:

ἣ δ' ἔθεεν κατὰ κῦμα διαπρήσσουσα κέλευθον.

αὐτὰρ ἐπεί ῥ' ἵκοντο κατὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν,

νῆα μὲν οἵ γε μέλαιναν ἐπ' ἠπείροιο ἔρυσσαν 485

ὑψοῦ ἐπὶ ψαμάθοις, ὑπὸ δ' ἕρματα μακρὰ τάνυσσαν:

αὐτοὶ δ' ἐσκίδναντο κατὰ κλισίας τε νέας τε.

 

αὐτὰρ ὃ μήνιε νηυσὶ παρήμενος ὠκυπόροισι

διογενὴς Πηλῆος υἱὸς πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς:

οὔτέ ποτ' εἰς ἀγορὴν πωλέσκετο κυδιάνειραν 490

οὔτέ ποτ' ἐς πόλεμον, ἀλλὰ φθινύθεσκε φίλον κῆρ

αὖθι μένων, ποθέεσκε δ' ἀϋτήν τε πτόλεμόν τε.

 

ἀλλ' ὅτε δή ῥ' ἐκ τοῖο δυωδεκάτη γένετ' ἠώς,

καὶ τότε δὴ πρὸς Ὄλυμπον ἴσαν θεοὶ αἰὲν ἐόντες

πάντες ἅμα, Ζεὺς δ' ἦρχε: Θέτις δ' οὐ λήθετ' ἐφετμέων 495

παιδὸς ἑοῦ, ἀλλ' ἥ γ' ἀνεδύσετο κῦμα θαλάσσης.

ἠερίη δ' ἀνέβη μέγαν οὐρανὸν Οὔλυμπόν τε.

εὗρεν δ' εὐρύοπα Κρονίδην ἄτερ ἥμενον ἄλλων

ἀκροτάτῃ κορυφῇ πολυδειράδος Οὐλύμποιο:

καί ῥα πάροιθ' αὐτοῖο καθέζετο, καὶ λάβε γούνων 500

σκαιῇ, δεξιτερῇ δ' ἄρ' ὑπ' ἀνθερεῶνος ἑλοῦσα

λισσομένη προσέειπε Δία Κρονίωνα ἄνακτα:

Ζεῦ πάτερ εἴ ποτε δή σε μετ' ἀθανάτοισιν ὄνησα

ἢ ἔπει ἢ ἔργῳ, τόδε μοι κρήηνον ἐέλδωρ:

τίμησόν μοι υἱὸν ὃς ὠκυμορώτατος ἄλλων 505

ἔπλετ': ἀτάρ μιν νῦν γε ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων

ἠτίμησεν: ἑλὼν γὰρ ἔχει γέρας αὐτὸς ἀπούρας.

ἀλλὰ σύ πέρ μιν τῖσον Ὀλύμπιε μητίετα Ζεῦ:

τόφρα δ' ἐπὶ Τρώεσσι τίθει κράτος ὄφρ' ἂν Ἀχαιοὶ

υἱὸν ἐμὸν τίσωσιν ὀφέλλωσίν τέ ἑ τιμῇ. 510

 

ὣς φάτο: τὴν δ' οὔ τι προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς,

ἀλλ' ἀκέων δὴν ἧστο: Θέτις δ' ὡς ἥψατο γούνων

ὣς ἔχετ' ἐμπεφυυῖα, καὶ εἴρετο δεύτερον αὖτις:

νημερτὲς μὲν δή μοι ὑπόσχεο καὶ κατάνευσον

ἢ ἀπόειπ', ἐπεὶ οὔ τοι ἔπι δέος, ὄφρ' ἐὺ̈ εἰδέω 515

ὅσσον ἐγὼ μετὰ πᾶσιν ἀτιμοτάτη θεός εἰμι.

 

τὴν δὲ μέγ' ὀχθήσας προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς:

ἦ δὴ λοίγια ἔργ' ὅ τέ μ' ἐχθοδοπῆσαι ἐφήσεις

Ἥρῃ ὅτ' ἄν μ' ἐρέθῃσιν ὀνειδείοις ἐπέεσσιν:

ἣ δὲ καὶ αὔτως μ' αἰεὶ ἐν ἀθανάτοισι θεοῖσι 520

νεικεῖ, καί τέ μέ φησι μάχῃ Τρώεσσιν ἀρήγειν.

ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν αὖτις ἀπόστιχε μή τι νοήσῃ

Ἥρη: ἐμοὶ δέ κε ταῦτα μελήσεται ὄφρα τελέσσω:

εἰ δ' ἄγε τοι κεφαλῇ κατανεύσομαι ὄφρα πεποίθῃς:

τοῦτο γὰρ ἐξ ἐμέθεν γε μετ' ἀθανάτοισι μέγιστον 525

τέκμωρ: οὐ γὰρ ἐμὸν παλινάγρετον οὐδ' ἀπατηλὸν

οὐδ' ἀτελεύτητον ὅ τί κεν κεφαλῇ κατανεύσω.

 

ἦ καὶ κυανέῃσιν ἐπ' ὀφρύσι νεῦσε Κρονίων:

ἀμβρόσιαι δ' ἄρα χαῖται ἐπερρώσαντο ἄνακτος

κρατὸς ἀπ' ἀθανάτοιο: μέγαν δ' ἐλέλιξεν Ὄλυμπον. 530

τώ γ' ὣς βουλεύσαντε διέτμαγεν: ἣ μὲν ἔπειτα

εἰς ἅλα ἆλτο βαθεῖαν ἀπ' αἰγλήεντος Ὀλύμπου,

Ζεὺς δὲ ἑὸν πρὸς δῶμα: θεοὶ δ' ἅμα πάντες ἀνέσταν

ἐξ ἑδέων σφοῦ πατρὸς ἐναντίον: οὐδέ τις ἔτλη

μεῖναι ἐπερχόμενον, ἀλλ' ἀντίοι ἔσταν ἅπαντες. 535

ὣς ὃ μὲν ἔνθα καθέζετ' ἐπὶ θρόνου: οὐδέ μιν Ἥρη

ἠγνοίησεν ἰδοῦσ' ὅτι οἱ συμφράσσατο βουλὰς

ἀργυρόπεζα Θέτις θυγάτηρ ἁλίοιο γέροντος.

αὐτίκα κερτομίοισι Δία Κρονίωνα προσηύδα:

τίς δ' αὖ τοι δολομῆτα θεῶν συμφράσσατο βουλάς; 540

αἰεί τοι φίλον ἐστὶν ἐμεῦ ἀπὸ νόσφιν ἐόντα

κρυπτάδια φρονέοντα δικαζέμεν: οὐδέ τί πώ μοι

πρόφρων τέτληκας εἰπεῖν ἔπος ὅττι νοήσῃς.

 

τὴν δ' ἠμείβετ' ἔπειτα πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε:

Ἥρη μὴ δὴ πάντας ἐμοὺς ἐπιέλπεο μύθους 545

εἰδήσειν: χαλεποί τοι ἔσοντ' ἀλόχῳ περ ἐούσῃ:

ἀλλ' ὃν μέν κ' ἐπιεικὲς ἀκουέμεν οὔ τις ἔπειτα

οὔτε θεῶν πρότερος τὸν εἴσεται οὔτ' ἀνθρώπων:

ὃν δέ κ' ἐγὼν ἀπάνευθε θεῶν ἐθέλωμι νοῆσαι

μή τι σὺ ταῦτα ἕκαστα διείρεο μηδὲ μετάλλα. 550

 

τὸν δ' ἠμείβετ' ἔπειτα βοῶπις πότνια Ἥρη:

αἰνότατε Κρονίδη ποῖον τὸν μῦθον ἔειπες;

καὶ λίην σε πάρος γ' οὔτ' εἴρομαι οὔτε μεταλλῶ,

ἀλλὰ μάλ' εὔκηλος τὰ φράζεαι ἅσσ' ἐθέλῃσθα.

νῦν δ' αἰνῶς δείδοικα κατὰ φρένα μή σε παρείπῃ 555

ἀργυρόπεζα Θέτις θυγάτηρ ἁλίοιο γέροντος:

ἠερίη γὰρ σοί γε παρέζετο καὶ λάβε γούνων:

τῇ σ' ὀί̈ω κατανεῦσαι ἐτήτυμον ὡς Ἀχιλῆα

τιμήσῃς, ὀλέσῃς δὲ πολέας ἐπὶ νηυσὶν Ἀχαιῶν.

 

τὴν δ' ἀπαμειβόμενος προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς: 560

δαιμονίη αἰεὶ μὲν ὀί̈εαι οὐδέ σε λήθω:

πρῆξαι δ' ἔμπης οὔ τι δυνήσεαι, ἀλλ' ἀπὸ θυμοῦ

μᾶλλον ἐμοὶ ἔσεαι: τὸ δέ τοι καὶ ῥίγιον ἔσται.

εἰ δ' οὕτω τοῦτ' ἐστὶν ἐμοὶ μέλλει φίλον εἶναι:

ἀλλ' ἀκέουσα κάθησο, ἐμῷ δ' ἐπιπείθεο μύθῳ, 565

μή νύ τοι οὐ χραίσμωσιν ὅσοι θεοί εἰσ' ἐν Ὀλύμπῳ

ἆσσον ἰόνθ', ὅτε κέν τοι ἀάπτους χεῖρας ἐφείω.

ὣς ἔφατ' ἔδεισεν δὲ βοῶπις πότνια Ἥρη,

καί ῥ' ἀκέουσα καθῆστο ἐπιγνάμψασα φίλον κῆρ:

ὄχθησαν δ' ἀνὰ δῶμα Διὸς θεοὶ Οὐρανίωνες: 570

τοῖσιν δ' Ἥφαιστος κλυτοτέχνης ἦρχ' ἀγορεύειν

μητρὶ φίλῃ ἐπίηρα φέρων λευκωλένῳ Ἥρῃ:

ἦ δὴ λοίγια ἔργα τάδ' ἔσσεται οὐδ' ἔτ' ἀνεκτά,

εἰ δὴ σφὼ ἕνεκα θνητῶν ἐριδαίνετον ὧδε,

ἐν δὲ θεοῖσι κολῳὸν ἐλαύνετον: οὐδέ τι δαιτὸς 575

ἐσθλῆς ἔσσεται ἦδος, ἐπεὶ τὰ χερείονα νικᾷ.

μητρὶ δ' ἐγὼ παράφημι καὶ αὐτῇ περ νοεούσῃ

πατρὶ φίλῳ ἐπίηρα φέρειν Διί, ὄφρα μὴ αὖτε

νεικείῃσι πατήρ, σὺν δ' ἡμῖν δαῖτα ταράξῃ.

εἴ περ γάρ κ' ἐθέλῃσιν Ὀλύμπιος ἀστεροπητὴς 580

ἐξ ἑδέων στυφελίξαι: ὃ γὰρ πολὺ φέρτατός ἐστιν.

ἀλλὰ σὺ τὸν ἐπέεσσι καθάπτεσθαι μαλακοῖσιν:

αὐτίκ' ἔπειθ' ἵλαος Ὀλύμπιος ἔσσεται ἡμῖν.

 

ὣς ἄρ' ἔφη καὶ ἀναί̈ξας δέπας ἀμφικύπελλον

μητρὶ φίλῃ ἐν χειρὶ τίθει καί μιν προσέειπε: 585

τέτλαθι μῆτερ ἐμή, καὶ ἀνάσχεο κηδομένη περ,

μή σε φίλην περ ἐοῦσαν ἐν ὀφθαλμοῖσιν ἴδωμαι

θεινομένην, τότε δ' οὔ τι δυνήσομαι ἀχνύμενός περ

χραισμεῖν: ἀργαλέος γὰρ Ὀλύμπιος ἀντιφέρεσθαι:

ἤδη γάρ με καὶ ἄλλοτ' ἀλεξέμεναι μεμαῶτα 590

ῥῖψε ποδὸς τεταγὼν ἀπὸ βηλοῦ θεσπεσίοιο,

πᾶν δ' ἦμαρ φερόμην, ἅμα δ' ἠελίῳ καταδύντι

κάππεσον ἐν Λήμνῳ, ὀλίγος δ' ἔτι θυμὸς ἐνῆεν:

ἔνθά με Σίντιες ἄνδρες ἄφαρ κομίσαντο πεσόντα.

 

ὣς φάτο, μείδησεν δὲ θεὰ λευκώλενος Ἥρη, 595

μειδήσασα δὲ παιδὸς ἐδέξατο χειρὶ κύπελλον:

αὐτὰρ ὃ τοῖς ἄλλοισι θεοῖς ἐνδέξια πᾶσιν

οἰνοχόει γλυκὺ νέκταρ ἀπὸ κρητῆρος ἀφύσσων:

ἄσβεστος δ' ἄρ' ἐνῶρτο γέλως μακάρεσσι θεοῖσιν

ὡς ἴδον Ἥφαιστον διὰ δώματα ποιπνύοντα. 600

 

ὣς τότε μὲν πρόπαν ἦμαρ ἐς ἠέλιον καταδύντα

δαίνυντ', οὐδέ τι θυμὸς ἐδεύετο δαιτὸς ἐί̈σης,

οὐ μὲν φόρμιγγος περικαλλέος ἣν ἔχ' Ἀπόλλων,

Μουσάων θ' αἳ ἄειδον ἀμειβόμεναι ὀπὶ καλῇ.

 

αὐτὰρ ἐπεὶ κατέδυ λαμπρὸν φάος ἠελίοιο, 605

οἳ μὲν κακκείοντες ἔβαν οἶκον δὲ ἕκαστος,

ἧχι ἑκάστῳ δῶμα περικλυτὸς ἀμφιγυήεις

Ἥφαιστος ποίησεν ἰδυίῃσι πραπίδεσσι:

Ζεὺς δὲ πρὸς ὃν λέχος ἤϊ' Ὀλύμπιος ἀστεροπητής,

ἔνθα πάρος κοιμᾶθ' ὅτε μιν γλυκὺς ὕπνος ἱκάνοι: 610

ἔνθα καθεῦδ' ἀναβάς, παρὰ δὲ χρυσόθρονος Ἥρη.

 

 


Next: Book 2