Book 5
Chapter 40
|
1
tataḥ pakṣininādena vṛkṣabhaṅgasvanena ca babhūvus trāsasaṃbhrāntāḥ sarve laṅkānivāsinaḥ 2 vidrutāś ca bhayatrastā vinedur mṛgapakṣuṇaḥ rakṣasāṃ ca nimittāni krūrāṇi pratipedire 3 tato gatāyāṃ nidrāyāṃ rākṣasyo vikṛtānanāḥ tad vanaṃ dadṛśur bhagnaṃ taṃ ca vīraṃ mahākapim 4 sa tā dṛṣṭva mahābāhur mahāsattvo mahābalaḥ cakāra sumahad rūpaṃ rākṣasīnāṃ bhayāvaham 5 tatas taṃ girisaṃkāśam atikāyaṃ mahābalam rākṣasyo vānaraṃ dṛṣṭvā papracchur janakātmajām 6 ko 'yaṃ kasya kuto vāyaṃ kiṃnimittam ihāgataḥ kathaṃ tvayā sahānena saṃvādaḥ kṛta ity uta 7 ācakṣva no viśālākṣi mā bhūt te subhage bhayam saṃvādam asitāpāṅge tvayā kiṃ kṛtavān ayam 8 athābravīt tadā sādhvī sītā sarvāṅgaśobhanā rakṣasāṃ kāmarūpāṇāṃ vijñāne mama kā gatiḥ 9 yūyam evāsya jānīta yo 'yaṃ yad vā kariṣyati ahir eva aheḥ pādān vijānāti na saṃśayaḥ 10 aham apy asya bhītāsmi nainaṃ jānāmi ko 'nvayam vedmi rākṣasam evainaṃ kāmarūpiṇam āgatam 11 vaidehyā vacanaṃ śrutvā rākṣasyo vidrutā drutam sthitāḥ kāś cid gatāḥ kāś cid rāvaṇāya niveditum 12 rāvaṇasya samīpe tu rākṣasyo vikṛtānanāḥ virūpaṃ vānaraṃ bhīmam ākhyatum upacakramuḥ 13 aśokavanikā madhye rājan bhīmavapuḥ kapiḥ sītayā kṛtasaṃvādas tiṣṭhaty amitavikramaḥ 14 na ca taṃ jānakī sītā hariṃ hariṇalocaṇā asmābhir bahudhā pṛṣṭā nivedayitum icchati 15 vāsavasya bhaved dūto dūto vaiśravaṇasya vā preṣito vāpi rāmeṇa sītānveṣaṇakāṅkṣayā 16 tena tvadbhūtarūpeṇa yat tat tava manoharam nānāmṛgagaṇākīrṇaṃ pramṛṣṭaṃ pramadāvanam 17 na tatra kaś cid uddeśo yas tena na vināśitaḥ yatra sā jānakī sītā sa tena na vināśitaḥ 18 jānakīrakṣaṇārthaṃ vā śramād vā nopalabhyate atha vā kaḥ śramas tasya saiva tenābhirakṣitā 19 cārupallavapatrāḍhyaṃ yaṃ sītā svayam āsthitā pravṛddhaḥ śiṃśapāvṛkṣaḥ sa ca tenābhirakṣitaḥ 20 tasyograrūpasyograṃ tvaṃ daṇḍam ājñātum arhasi sītā saṃbhāṣitā yena tad vanaṃ ca vināśitam 21 manaḥparigṛhītāṃ tāṃ tava rakṣogaṇeśvara kaḥ sītām abhibhāṣeta yo na syāt tyaktajīvitaḥ 22 rākṣasīnāṃ vacaḥ śrutvā rāvaṇo rākṣaseśvaraḥ hutāgir iva jajvāla kopasaṃvartitekṣaṇaḥ 23 ātmanaḥ sadṛśāñ śūrān kiṃkarān nāma rākṣasān vyādideśa mahātejā nigrahārthaṃ hanūmataḥ 24 teṣām aśītisāhasraṃ kiṃkarāṇāṃ tarasvinām niryayur bhavanāt tasmāt kūṭamudgarapāṇayaḥ 25 mahodarā mahādaṃṣṭrā ghorarūpā mahābalāḥ yuddhābhimanasaḥ sarve hanūmadgrahaṇonmukhāḥ 26 te kapiṃ taṃ samāsādya toraṇastham avasthitam abhipetur mahāvegāḥ pataṅgā iva pāvakam 27 te gadābhir vicitrābhiḥ parighaiḥ kāñcanāṅgadaiḥ ājaghnur vānaraśreṣṭhaṃ śarair ādityasaṃnibhaiḥ 28 hanūmān api tejasvī śrīmān parvatasaṃnibhaḥ kṣitāv āvidhya lāṅgūlaṃ nanāda ca mahāsvanam 29 tasya saṃnādaśabdena te 'bhavan bhayaśaṅkitāḥ dadṛśuś ca hanūmantaṃ saṃdhyāmegham ivonnatam 30 svāmisaṃdeśaniḥśaṅkās tatas te rākṣasāḥ kapim citraiḥ praharaṇair bhīmair abhipetus tatas tataḥ 31 sa taiḥ parivṛtaḥ śūraiḥ sarvataḥ sa mahābalaḥ āsasādāyasaṃ bhīmaṃ parighaṃ toraṇāśritam 32 sa taṃ parigham ādāya jaghāna rajanīcarān 33 sa pannagam ivādāya sphurantaṃ vinatāsutaḥ vicacārāmbare vīraḥ parigṛhya ca mārutiḥ 34 sa hatvā rākṣasān vīraḥ kiṃkarān mārutātmajaḥ yuddhākāṅkṣī punar vīras toraṇaṃ samupasthitaḥ 35 tatas tasmād bhayān muktāḥ kati cit tatra rākṣasāḥ nihatān kiṃkarān sarvān rāvaṇāya nyavedayan 36 sa rākṣasānāṃ nihataṃ mahābalaṃ; niśamya rājā parivṛttalocanaḥ samādideśāpratimaṃ parākrame; prahastaputraṃ samare sudurjayam |
1
ततः पक्षिनिनादेन वृक्षभङ्गस्वनेन च बभूवुस तराससंभ्रान्ताः सर्वे लङ्कानिवासिनः 2 विद्रुताश च भयत्रस्ता विनेदुर मृगपक्षुणः रक्षसां च निमित्तानि करूराणि परतिपेदिरे 3 ततॊ गतायां निद्रायां राक्षस्यॊ विकृताननाः तद वनं ददृशुर भग्नं तं च वीरं महाकपिम 4 स ता दृष्ट्व महाबाहुर महासत्त्वॊ महाबलः चकार सुमहद रूपं राक्षसीनां भयावहम 5 ततस तं गिरिसंकाशम अतिकायं महाबलम राक्षस्यॊ वानरं दृष्ट्वा पप्रच्छुर जनकात्मजाम 6 कॊ ऽयं कस्य कुतॊ वायं किंनिमित्तम इहागतः कथं तवया सहानेन संवादः कृत इत्य उत 7 आचक्ष्व नॊ विशालाक्षि मा भूत ते सुभगे भयम संवादम असितापाङ्गे तवया किं कृतवान अयम 8 अथाब्रवीत तदा साध्वी सीता सर्वाङ्गशॊभना रक्षसां कामरूपाणां विज्ञाने मम का गतिः 9 यूयम एवास्य जानीत यॊ ऽयं यद वा करिष्यति अहिर एव अहेः पादान विजानाति न संशयः 10 अहम अप्य अस्य भीतास्मि नैनं जानामि कॊ ऽनवयम वेद्मि राक्षसम एवैनं कामरूपिणम आगतम 11 वैदेह्या वचनं शरुत्वा राक्षस्यॊ विद्रुता दरुतम सथिताः काश चिद गताः काश चिद रावणाय निवेदितुम 12 रावणस्य समीपे तु राक्षस्यॊ विकृताननाः विरूपं वानरं भीमम आख्यतुम उपचक्रमुः 13 अशॊकवनिका मध्ये राजन भीमवपुः कपिः सीतया कृतसंवादस तिष्ठत्य अमितविक्रमः 14 न च तं जानकी सीता हरिं हरिणलॊचणा अस्माभिर बहुधा पृष्टा निवेदयितुम इच्छति 15 वासवस्य भवेद दूतॊ दूतॊ वैश्रवणस्य वा परेषितॊ वापि रामेण सीतान्वेषणकाङ्क्षया 16 तेन तवद्भूतरूपेण यत तत तव मनॊहरम नानामृगगणाकीर्णं परमृष्टं परमदावनम 17 न तत्र कश चिद उद्देशॊ यस तेन न विनाशितः यत्र सा जानकी सीता स तेन न विनाशितः 18 जानकीरक्षणार्थं वा शरमाद वा नॊपलभ्यते अथ वा कः शरमस तस्य सैव तेनाभिरक्षिता 19 चारुपल्लवपत्राढ्यं यं सीता सवयम आस्थिता परवृद्धः शिंशपावृक्षः स च तेनाभिरक्षितः 20 तस्यॊग्ररूपस्यॊग्रं तवं दण्डम आज्ञातुम अर्हसि सीता संभाषिता येन तद वनं च विनाशितम 21 मनःपरिगृहीतां तां तव रक्षॊगणेश्वर कः सीताम अभिभाषेत यॊ न सयात तयक्तजीवितः 22 राक्षसीनां वचः शरुत्वा रावणॊ राक्षसेश्वरः हुतागिर इव जज्वाल कॊपसंवर्तितेक्षणः 23 आत्मनः सदृशाञ शूरान किंकरान नाम राक्षसान वयादिदेश महातेजा निग्रहार्थं हनूमतः 24 तेषाम अशीतिसाहस्रं किंकराणां तरस्विनाम निर्ययुर भवनात तस्मात कूटमुद्गरपाणयः 25 महॊदरा महादंष्ट्रा घॊररूपा महाबलाः युद्धाभिमनसः सर्वे हनूमद्ग्रहणॊन्मुखाः 26 ते कपिं तं समासाद्य तॊरणस्थम अवस्थितम अभिपेतुर महावेगाः पतङ्गा इव पावकम 27 ते गदाभिर विचित्राभिः परिघैः काञ्चनाङ्गदैः आजघ्नुर वानरश्रेष्ठं शरैर आदित्यसंनिभैः 28 हनूमान अपि तेजस्वी शरीमान पर्वतसंनिभः कषिताव आविध्य लाङ्गूलं ननाद च महास्वनम 29 तस्य संनादशब्देन ते ऽभवन भयशङ्किताः ददृशुश च हनूमन्तं संध्यामेघम इवॊन्नतम 30 सवामिसंदेशनिःशङ्कास ततस ते राक्षसाः कपिम चित्रैः परहरणैर भीमैर अभिपेतुस ततस ततः 31 स तैः परिवृतः शूरैः सर्वतः स महाबलः आससादायसं भीमं परिघं तॊरणाश्रितम 32 स तं परिघम आदाय जघान रजनीचरान 33 स पन्नगम इवादाय सफुरन्तं विनतासुतः विचचाराम्बरे वीरः परिगृह्य च मारुतिः 34 स हत्वा राक्षसान वीरः किंकरान मारुतात्मजः युद्धाकाङ्क्षी पुनर वीरस तॊरणं समुपस्थितः 35 ततस तस्माद भयान मुक्ताः कति चित तत्र राक्षसाः निहतान किंकरान सर्वान रावणाय नयवेदयन 36 स राक्षसानां निहतं महाबलं; निशम्य राजा परिवृत्तलॊचनः समादिदेशाप्रतिमं पराक्रमे; परहस्तपुत्रं समरे सुदुर्जयम |